Bodemdaling in veengebieden ‘aantoonbaar en onomkeerbaar’

Honderden hectares landbouwgrond zijn door de turfwinning onder water geraakt (foto: groenehartvertellingen.nl / Freek Mayenburg)

In een brief aan het rijk hebben Gedeputeerde Staten van Friesland geëist dat de landelijke overheid nu eindelijk eens over de brug komt met compensatiegeld voor de turfwinning. “Dat het rijk binnen vijftig jaar de gaskwestie in Groningen oplost is prijzenswaardig, maar voor de schrijnende gevolgen van de turfwinning, met name in de negentiende eeuw, heeft de regering tot dusver altijd de ogen willen sluiten”, laten GS op een persconferentie vanuit It Damshûs in Nij Beets weten.

Meteen bij de winning van turf daalt de bodem zichtbaar, soms meer dan een meter (foto: dbnl.org)

Al vanaf eind Middeleeuwen werd turf gewonnen, maar naarmate de intensiteit toenam in de negentiende eeuw, werden de gevolgen zichtbaarder. Complete veengebieden zijn, volgens het provinciebestuur ‘aantoonbaar en onomkeerbaar’ soms meer dan een meter gezakt. In de hele zuidoostelijke regio van Friesland, ruwweg tussen Lemmer en Drachten, is de bodemdaling duidelijk te zien.

De omstandigheden voor de inwoners en arbeiders waren abominabel (foto: wetenschap24.nl)

Wegen liggen vaak hoger dan het maaiveld, huizen staan op minieme terpjes. Voor de huiseigenaren is dit lastig, en boeren en waterschap worstelen al decennialang met de drassige velden. Honderden hectares landbouwgrond zijn meteen bij de winning onder water gelopen, de resterende akkers en weilanden zijn amper droog te houden. “Al met al kun je spreken van onnoemelijk leed, waar nooit iemand naar heeft willen omkijken. En dan hebben we het slechts over de gevolgen in deze tijd, over de erbarmelijke omstandigheden van de inwoners en arbeiders ten tijde van de turfwinning zullen we maar zwijgen”, stelt Gedeputeerde Sietske Poepjes, “want als we aan smartegeld voor de nabestaanden van deze stumpers moeten denken, loopt compensatie in de vele miljarden.”

Dat er, in tegenstelling tot de NAM in Groningen, bij de turfwinning nooit sprake is geweest van één grote partij die aansprakelijk kan worden gesteld, vindt de provincie geen reden om geen geld te eisen. “Dat moet de regering maar uitzoeken, dat is nu eenmaal de taak van de overheid”, licht Poepjes toe.

Blijf op de hoogte!

Facebook: www.facebook.com/DeButenPost

Twitter: @DeButenPost